Woningbouw Spaarndammerplantsoen (Het Schip)

Van de drie arbeiderspaleizen bij het Spaardammerplantsoen betekende vooral het derde, gebouwd voor een socialistische woningbouwvereniging, de doorbraak van de Amsterdamse School.

Het 32.000 m2 grote complex heeft een driehoekige plattegrond en een langgerekte vorm waaraan het zijn naam ('Het Schip') heeft te danken. Het telt 102 woningen in achttien verschillende woningtypes, waarvan het meest voorkomende drie kamers heeft.

Sociale woningbouw pur sang
Buiten deze woningen omvat het Schip ook een ontmoetingsruimte voor de bewoners, een school en een postkantoor. Voor het postkantoor ontwierp De Klerk ook het interieur, met balies, stoelen en een telefooncel. De Klerks expressionistische stijl komt in het Schip duidelijk naar voren. De gevels zijn een toonbeeld van virtuoos metselwerk waarin ramen en portieken in allerlei vormen met sculpturen en belettering zijn samengebracht tot een 'Gesamtkunstwerk'.

Van de twee lange gevels is die aan Oostzaanstraat het meest bescheiden, die aan de Zaanstraat - direct aan het spoor - heeft een sterk horizontaal karakter. Aan de korte kant, in de Hembrugstraat, markeert een toren een pleintje; dit ensemble is niet alleen een symbool geworden van de Amsterdamse School, maar ook een mikpunt van de latere kritiek op deze stroming. De kritiek richtte zich voornamelijk op de a-functionaliteit van de decoraties - in dit geval de toren.

In dit gebouw is momenteel Museum Het Schip gehuisvest. Zie www.hetschip.nl