Hendricus Peter Berlage

Berlage begint zijn loopbaan met een opleiding als beeldend kunstenaar, maar kiest uiteindelijk voor de architectuur. In 1878 studeert hij af aan het Polytechnikum in Zürich. Na een buitenlandse reis en een baan als opzichter in Frankfurt gaat hij aan het werk bij Theo Sanders in Amsterdam. Na enige tijd wordt hij partner in het bureau van Sanders. In deze periode werkt Berlage in een historiserende, eclectische stijl. Na de breuk met Sanders maakt hij zich in praktijk en theorie los van het eclecticisme, op zoek naar een nieuwe architectuur.

De veranderende opvattingen zijn goed te zien in de inzendingen voor de prijsvraag voor een nieuwe beurs in Amsterdam. Het eerste ontwerp dat hij samen met Sanders indient, is nog historiserend van aard. Het ontwerp dat hij als zelfstandig architect inzendt  is veel strakker. In een poging het eclecticisme definitief achter zich te laten, keert hij voor de Koopmansbeurs terug tot de Romaanse stijl, zonder het blind na te volgen. Het resultaat is een sober, maar monumentaal gebouw, dat als een eenheid ontworpen is. Kenmerkend is ook de helderheid van de constructie die bovendien een decoratief karakter vertoont. De Koopmansbeurs aan het Damrak wordt een icoon waarmee hij nationaal en internationaal naam maakt.

Behalve als architect heeft Berlage ook grote invloed als stedenbouwkundige. Hij probeert in zijn ontwerp het stadsbeeld als geheel vorm te geven en zich niet bezig te houden met afzonderlijke straten en pleinen. Bouwblokken vormen voor hem de voorwaarde voor een modern straatbeeld. Het plan voor Amsterdam-Zuid is het bekendste ontwerp waarin hij zijn ideeën in de praktijk bracht.

Berlage wordt gelauwerd met talloze eredoctoraten, maar hij maakt de voltooiing van zijn laatste meesterwerk, het Gemeentemuseun in Den Haag, niet meer mee.