Theo van Doesburg

Schilder, dichter en architect Theo van Doesburg (1883-1931) omarmt in 1916 de vlakke, geometrisch-abstracte stijl en is een onvermoeibaar voorvechter van deze nieuwe kunst. Hij richt daarom in 1917 het invloedrijke avant-gardetijdschrift De Stijl op. Van Doesburg streeft met zijn geometrische composities naar de integratie van schilderkunst en architectuur.

Theo van Doesburg wordt in 1883 in Utrecht geboren als Christiaan Emil Marie Küpper. Na een echtscheiding treedt zijn moeder in 1893 in het huwelijk met horlogemaker Theodorus Doesburg, waarschijnlijk de biologische vader van Emile Küpper. Vanaf 1908 gebruikt hij diens naam om voortaan als Theo van Doesburg door het leven te gaan.

Van Doesburg is grotendeels autodidact. Tot 1914 is hij bepaald geen vooruitstrevende kunstenaar, maar de kennismaking met het werk van Wassily Kandinsky brengt hier verandering in. In de tweede helft van 1916 gaat Van Doesburg definitief over tot een vlakke, geometrisch-abstracte stijl. Mede om deze nieuwe kunst bekend te maken richt hij in de zomer van 1917 het tijdschrift De Stijl op. Hijzelf is de enige redacteur, medewerkers van het eerste uur zijn kunstenaars Piet Mondriaan, Bart van der Leck en Vilmos Huszàr, dichter Anthony Kok en architect J.J.P. Oud. De Stijl is geen hechte beweging, maar wordt voortdurend geteisterd door conflicten tussen de redacteur en de medewerkers. Hoewel het tijdschrift slechts enkele honderden abonnees telt, heeft het een grote invloed op de ontwikkeling van architectuur en beeldende kunst aan het begin van de twintigste eeuw.

Van Doesburg streeft met zijn geometrische composities naar de integratie van schilderkunst en architectuur. Hij ontwerpt glas-in-loodramen en kleurcomposities voor gebouwen van De Stijl-architecten J.J.P. Oud en J. Wils. Samen met architect C. van Eesteren ontwerpt hij een drietal woningen. Tekeningen en maquettes daarvan worden geëxposeerd op de tentoonstelling Les Architectes du Groupe De Stijl in de Parijse 'Galerie de l'Effort Moderne' in 1923. In Straatsburg decoreert hij samen met Hans Arp en Sophie Täuber café-restaurant l'Aubette (1926-1928).

Het enige gerealiseerde architectuurontwerp van Van Doesburg is zijn eigen woonhuis met atelier (1927-1930) in Meudon-Val-Fleury. Kort na de oplevering van dit huis overlijdt hij op 47-jarige leeftijd.