Feedback

JH Leliman

23-06-1828 - 01-12-1910

Architect J.H. Leliman (1828-1910) isvooral theoreticus: zijn gebouwde oeuvre is in vergelijking tot zijn geschreven oeuvre veel minder omvangrijk, en tevens minder invloedrijk. Hij is sterk internationaal georienteerd en introduceert het Franse eclecticisme in de Nederlandse bouwkunst.

Leliman maakt na zijn opleiding een studiereis naar het buitenland die voor zijn verdere loopbaan als architect en theoreticus van grote invloed is. De architecten die hij tijdens deze reis ontmoet, de gebouwen die hij bestudeert en de boekwerken die hij leest vormen in grote mate zijn ideeen over bouwkunst, het architectenberoep en het onderwijs.

In Parijs studeert hij aan het befaamde atelier van Henri Labrouste, de architect die er mede voor gezorgd heeft dat rond 1830 een van de belangrijkste negentiende-eeuwse stromingen kon ontstaan: het eclecticisme. Leliman brengt deze ontwerpmethode naar Nederland en draagt zijn ideeën erover zowel in zijn geschriften en lezingen als in zijn bouwwerken uit. Hij blijft buitenlandse ontwikkelingen op de voet volgen. In het tijdschrift Bouwkundige Bijdragen doet hij verslag van wat er in Europa gaande is op het gebied van bouwkundige ontwikkelingen, archeologische ontdekkingen, prijsvragen, tentoonstellingen, congressen en nieuw verschenen vakliteratuur in met name Frankrijk, Groot-Brittannië, Duitsland en België.

Leliman formuleert zijn gedachten over de bouwkunst in een periode waarin volop wordt gepubliceerd en gediscussieerd over het beroep van architect, de architectuurgeschiedenis en het onderwijs. Leliman mengt zich gretig in deze debatten en voert vaak het hoogste woord. Zijn invloed is groot omdat hij zijn stem laat horen binnen de nieuwe instituten: het genootschap Architectura et Amicitia (1855) en de Maatschappij tot Bevordering der Bouwkunst (1842). Leliman en zijn collega-architecten hebben de beschikking over allerlei buitenlandse tijdschriften, met name Franse, Duitse en Engelse, dankzij de leestafels en leesportefeuilles van deze twee instituten.

Ook worden in die periode de eerste Nederlandse tijdschriften voor architecten uitgegeven: Bouwkundige Bijdragen (vanaf 1843) en De Opmerker (vanaf 1866). Leliman publiceert veelvuldig in deze periodieken. Dankzij Leliman voert het eclecticisme in deze periode de boventoon en bloeit met name de Maatschappij tijdens zijn voorzitterschap op tot een levendige vereniging. Als tegen het eind van de negentiende eeuw nieuwe jonge geesten opstaan neemt zijn invloed af, maar hij blijft zijn ideeen met verve verdedigen.

Lelimans gebouwde oeuvre is in vergelijking tot zijn geschreven oeuvre veel minder omvangrijk, en tevens minder invloedrijk. Na het winnen van een aantal prijsvragen legt hij zich met name toe op het ontwerpen van woonhuizen, winkelpanden, scholen en arbeiderswoningen. Daarbij houdt hij zich niet alleen met nieuwbouw bezig, maar zet hij zich tevens in voor het behoud van oude gebouwen. Omdat Leliman zeer vermogend is, kan hij het zich veroorloven zijn loopbaan als architect al vroeg op te geven. Op zijn vijftigste, in 1878, trekt hij zich terug als praktiserend bouwkunstenaar en noemt hij zich oud-architect. Hij schrijft echter nog steeds artikelen, bezoekt vergaderingen en geeft lezingen. Ondertussen ontwerpt hij nog steeds woonhuizen, maar zonder de bedoeling ze te realiseren. Ze dienen voor Leliman zuiver als ideaalbeeld.

Reacties

Er zijn nog geen reacties op deze ontwerper.

Zoeken