Feedback

Arthur Staal

03-07-1907 - 05-12-1993

Arthur Staal (1907-1993) is behalve architect ook avonturier: hij reist rond de Middellandse Zee en op een motor door het Midden-Oosten, wat een prachtige collectie reisschetsen en -foto's oplevert. Als architect behoort hij tot de kring Nieuwe Bouwers, en maakt hij naam met grote woningbouwprojecten in het kader van de naoorlogse wederopbouw.

Staal wordt in Amsterdam geboren als zoon van de architect J.F. Staal en J.E. Hoogenkamp. Na zijn eindexamen in 1924 gaat hij naar de School voor Bouwkunde, Versierende Kunsten en Kunstambachten in Haarlem. Medecursisten daar zijn onder anderen Piet Worm, Siem van Woerden en Gerard Holt, met wie hij later zal samenwerken. Door een bezuinigingsmaatregel van de overheid wordt de opleiding eind 1925 plotseling gesloten.

De meeste cursisten zetten hun (avond)studie voort aan het Hooger Bouwkunst Onderricht te Amsterdam (HBO) voorloper van de latere Academie van Bouwkunst. Staal echter vertrekt naar de MTS voor Bouwkunde in Utrecht, een toentertijd nieuwe opleiding. Na zijn studie keert Staal in 1928 terug naar Amsterdam en gaat op het architectenbureau van zijn vader werken. Vanaf eind 1929 tot eind 1931 is hij opzichter en bouwkundig tekenaar op het bureau van de architecten H.A. en J. Baanders te Amsterdam.

Hoewel hij zich vanaf 1930 als zelfstandig architect afficheert, treedt Staal in 1932 opnieuw bij zijn vader in dienst en werkt met hem samen aan verschillende projecten. Van deze samenwerking is vooral het prijsvraagontwerp uit 1937 voor het nieuwe raadhuis op het Frederiksplein in Amsterdam bekend. Omdat er in de crisistijd weinig bouwopdrachten zijn houdt Staal zich in die periode hoofdzakelijk bezig met kleine (interieur)verbouwingen en prijsvraagontwerpen.

In 1930 sluit Staal zich aan bij de Amsterdamse architectenvereniging het Genootschap Architectura et Amicitia (A et A). Een jaar later zit hij in het bestuur. Staal wordt al snel met Albert Boeken de leidende figuur van de jonge leden - voor een groot deel oud-leerlingen van de School voor Bouwkunde in Haarlem - die vernieuwing nastreven en zich verzetten tegen de behoudende opvattingen binnen A et A ten aanzien van het Nieuwe Bouwen.

In 1934 maakt Staal zijn eerste studiereis naar Frankrijk en Italië en brengt daarbij een bezoek aan Le Corbusier in Parijs. Deze neemt hem persoonlijk mee naar een aantal van zijn villa's. Eind jaren dertig maakt hij nog twee reizen: in 1936, nadat hij de Prix de Rome heeft gewonnen, door de landen rond de Middellandse Zee en in 1939, op eigen gelegenheid, per motor door het Midden-Oosten.

Voorjaar 1940 keert Staal terug in Nederland. Zijn reisimpressies: teksten, tekeningen en foto's worden gepubliceerd in Elsevier, De Telegraaf en in De Koplamp, een tijdschrift voor motorrijders. Twee reisverslagen uit 1936 worden in De 8 en Opbouw geplaatst. Door de breuk van Staal met De 8 worden zijn reisverslagen uit 1939 niet meer in hun blad gepubliceerd. Hij laat ze in boekvorm uitgeven onder de titels 'Onder de gouden zon van het morgenland, een reis door Egypte, Palestina en Syrië' en 'Hellas, een reis door Griekenland'. De boeken zijn rijk geïllustreerd met schetsen en vooral met foto's die Staal met zijn Leica maakt, niet alleen van de kunstschatten maar ook van het dagelijks leven in de Oriënt.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werkt Staal in 1941 samen met H.A. Maaskant aan de openbare prijsvraag voor een stedenbouwkundig ontwerp voor het platgebombardeerde Hofplein en Blaak in Rotterdam. Geen van de tachtig inzendingen wordt bekroond en voor uitvoering voorgedragen.

Na de oorlog gaat Staals carrière echt van start met grote woningbouwprojecten in het kader van de wederopbouw van Velsen/IJmuiden, de uitbreidingen voor het westelijk deel van Amsterdam, twee woningbouwprojecten in Utrecht en de uitbreidingen van Amstelveen en Amsterdam Osdorp. Naast de grote wederopbouwprojecten en kleinschaliger woningbouw voor corporaties richt Staal zich op de particuliere bouwmarkt.

Vanaf zijn eerste ontwerpen begin jaren dertig tot ongeveer begin jaren zeventig is er veel aandacht voor het werk van Staal in vaktijdschriften als De 8 en Opbouw en na de oorlog het Bouwkundig Weekblad en Forum. Van Forum is hij van 1951 tot 1960 redacteur. Zelf publiceert Staal veel in bovengenoemde tijdschriften maar ook in dag- en weekbladen. Hij schrijft toelichtingen bij zijn eigen projecten en levert commentaar op het werk en de ideeën van collegae. In de jaren vijftig is Staal lid van de Raad voor de Woningbouw, de Schoonheidscommissie in Haarlem en bestuurslid van de Commissie voor de Oude Stad in Amsterdam.

In 1979 draagt Staal zijn bureau in Amsterdam over aan zijn compagnon Ben Smit.
Daarna werkt hij nog mee aan de renovatie van de woningen die zijn vader in 1924 in de Watergraafsmeer in Amsterdam bouwde. Zijn laatste ontwerpen betreffen de inrichting van het Museumplein te Amsterdam waarvoor NRC Handelsblad in 1988 een prijsvraag uitschrijft. Op 5 december 1993 sterft Arthur Staal op de leeftijd van 86 jaar in zijn woonplaats Amsterdam.

Reacties

Er zijn nog geen reacties op deze ontwerper.

Zoeken