Aldo van Eyck

Aldo van Eyck (1918-1999) staat kritisch tegenover het naoorlogse modernisme, dat de menselijke schaal uit het oog dreigt te verliezen. 'Team 10' en het tijdschrift Forum zijn de belangrijkste podia voor zijn opvattingen. Samen met Herman Hertzberger en Piet Blom vertegenwoordigt hij het structuralisme in de Nederlandse architectuur. Hij speelt bovendien een belangrijke rol in de (Amsterdamse) stadsvernieuwing.

Als zoon van de dichter Pieter Nicolaas van Eyck wordt Aldo van Eyck in Driebergen geboren, maar hij groeit op in Engeland. Later studeert hij architectuur in Zürich. Na de Tweede Wereldoorlog krijgt Van Eyck een betrekking bij de dienst Publieke Werken in Amsterdam. Hij houdt zich dan vooral bezig met het ontwerpen van speelplaatsen. 
 
Vanaf 1951 heeft van Eyck een eigen architectenbureau. Hij is zeer betrokken bij de Nederlandse tak van het Congrès Internationaux d'Architecture Moderne (CIAM). In 1953 ontstaat kritiek onder CIAM-leden op het functionalisme; ze waarschuwen voor het te ver doorvoeren van het modernisme in de architectuur, en het uit het oog verliezen van de menselijke maat. Het tiende congres van CIAM in 1956 wordt voorbereid door het zogenoemde 'Team 10', waar naast van Eyck een internationaal gezelschap van architecten deel van uitmaakt. Bij dat congres staan jonge architecten centraal en komt het conflict tussen 'oude' en 'nieuwe' architecten op scherp te staan. Dit leidt er uiteindelijk toe dat CIAM in 1959 wordt opgeheven. In dat jaar nemen Van Eyk en een aantal anderen ook de redactie over van het architectuurtijdschrift Forum. Via dit tijdschrift brengen zij de nieuwe koers die ze voorstaan naar buiten.
 
Het eerste bouwwerk in de stijl van de nieuwe generatie, ook wel het structuralisme genoemd, is het Burgerweeshuis (1955-1960) in Amsterdam. Dit gebouw bestaat uit een ingewikkeld patroon van kubussen die worden afgedekt door betonnen koepels met dakramen. In het gebouw zijn allerlei intieme hoekjes gecreëerd waar de kinderen zich konden terugtrekken. Op dezelfde manier ontwerpt Van Eyk het Hubertushuis (1973-1981), eveneens in Amsterdam. In dit gebouw maakt hij echter meer gebruik van kleur en transparantie, mede onder invloed van zijn vrouw Hannie van Eyck-van Rooijen, met wie hij vanaf 1983 officieel gaat samenwerken.
 
Van Eyck is ook een belangrijk theoreticus. Met zijn werk voor CIAM en Forum levert hij een bijdrage aan de discussie over de richting van de architectuur. Ook vanwege zijn positie als buitengewoon hoogleraar aan de Technische Universiteit Delft van 1966 tot 1976 is Van Eyck een invloedrijk persoon. 
 
Belangrijke ontwerpen en gebouwen van Van Eyck zijn onder andere Wheels of Heaven (1963, niet gerealiseerd), de Pastoor van Arskerk in Den Haag (1964-1969), Stadsreconstructie Nieuwmarktgebied in Amsterdam (1970, met Theo Bosch), de Maranathakerk (1983-1992), het ESTEC-centrum in Noordwijk (1984-1989), kantoorgebouw Tripolis te Amsterdam (1990-1994), en de uitbreiding van de Algemene Rekenkamer (1992-1997) in Den Haag.

Bron: Architectenweb